Chặng đường vui vui thử thách.

Ông Subash Bose Pillai, Trưởng bộ phận hội nhập thị trường, Ban thư ký ASEAN, nêu một số lý do “khó nhằn”: các nước chậm trễ trong việc phê duyệt các thỏa thuận/nghị định thư đã ký kết; không ứng dụng được các sáng kiến khu vực do lề luật và quy định nội bộ từng nước.

Chẳng hạn, nước giàu nhất và nghèo nhất trong ASEAN có GDP hơn kém nhau tới 61 lần.

Viện Nghiên cứu ASEAN CIMB (CARI), có hội sở đặt tại Malaysia, trong một nghiên cứu công bố mới đây, đưa ra các cảnh báo cụ thể hơn: Các doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa chiếm tới 98% doanh nghiệp trong ASEAN, nhưng phần nhiều vẫn chưa ý thức được đầy đủ về các dịp mà thị trường chung ASEAN mang lại.

Trên thực tiễn, các công ty này vẫn muốn được hưởng những chính sách bảo hộ, giúp họ tránh được những cạnh tranh từ bên ngoài.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy, cam kết của nhiều nước phát triển trong ASEAN không cao hơn bao lăm so với nguyên trạng. Tài liệu của Ban thư ký ASEAN cho thấy, giá trị sản phẩm dịch vụ chiếm tới 40%-60% GDP của nhiều nước như Indonesia, Thái Lan, Philippines. VIỆT ANH. Nhưng mỗi nước ASEAN có một cơ chế chuẩn y khác nhau. Trong khu vực ASEAN, lĩnh vực dịch vụ góp phần đáng kể vào việc gia tăng GDP của từng nước thành viên.

Tình trạng này lặp đi lặp lại từ nhiều năm qua và đến giờ này vẫn tiếp chuyện được nhắc tới. Những khác biệt như vậy khiến các nước không dễ nhượng bộ khi tự các chính sách nhà nước để dự vào các cam kết khu vực. Ông Pillai giảng giải: “Mỗi nghị định/thỏa thuận cần được cả 10 nước duyệt y. Dù còn nhiều khó khăn, song các quốc gia vẫn tái khẳng định cam kết tăng cường các biện pháp trong nước, tiếp chuyện thực hiện những sáng kiến mới nhằm hỗ trợ kinh doanh, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, bằng việc giải quyết những rào cản đối với hội nhập và cải thiện sự năng động trong kinh doanh, đảm bảo việc thực hành AEC vào năm 2015.

Trong khi đó, hội nhập kinh tế khu vực lại tiếp cận từ chính phủ, chứ không phải doanh nghiệp nên các thỏa thuận hội nhập được cấp chính phủ thực hành trong khi ngôn ngữ của doanh nghiệp có khi ít được coi trọng. Có nước cần rất nhiều thời gian”. Tự do hóa dịch vụ cũng là một thách thức lớn trên con đường tiến tới đích hoàn tất AEC.