Thứ nữa, nhà trường phối hợp với gia đình phải làm tốt công tác hướng nghiệp, giúp các em hiểu, đánh giá được bản thân mình
#, Nhất là những gia đình có con em vừa qua kỳ thi vào ĐH hoặc sắp học lớp 12 nhận thức rõ: học để thành người và thành nghề. Khi không đạt được thành ra thất vọng tột độ. Ở nước ta trước đây đã có sự phân chia từ hết lớp 9; em nào lên THPT vào ban A thì học chủ yếu môn Toán, Lý, Hóa. Họ phân thành 2 luồng rõ rệt, thậm chí có tỷ lệ phần trăm. 18 tuổi, nhưng không vạch được đường đời, cho rằng ước muốn, kỳ vọng vào ĐH là độc nhất vô nhị.
Trường hợp quá bức xúc dẫn đến mâu thuẫn cực độ, không có lối thoát thìa là cá biệt, nhưng cá biệt đó sinh ra từ đại thể. Đó chính là một lý do dẫn đến các trường hợp trẫm mình.
Chúng ta cần phổ biến rộng rãi mục đích giáo dục, làm cho mọi tầng lớp quần chúng. GS. Rốt cục trên thực tiễn chương trình phân ban đã bị hủy bỏ. Bấy lâu, làm gì có ai hướng nghiệp cho học sinh đâu, toàn các em tự tìm hiểu. Ở Pháp, đến lớp 7 thì học 1 năm hướng học và hướng nghiệp; tức thị vẫn học chương trình thường nhật nhưng người ta gọi niên học đó là hướng học và hướng nghiệp bởi bắt đầu từ đấy là hướng nghiệp rất rõ.
Trong tầng lớp Việt Nam giờ, nuôi con học đến lớp 12 thì đại bộ phận theo triết lý “Học để thi đại học”, thậm chí là vào trường nào cũng được, dù không biết học ra để làm gì.
Học để đi thi, chỉ lấy đi thi vào ĐH là con đường gần như là độc nhất đối với thanh niên nước nhà - Đấy là một thảm họa, hoang tiền, thời gian, công sức của cả gia đình và từng lớp. Ở các nước, họ tổ chức phân luồng. Hoài Hương (thực hành). Ở Anh, sau lớp 10 là phân luồng rất rõ; em nào đấu lên học lớp 11, 12 gọi là A (phân ban hẹp để vào các trường ĐH tương ứng).
Nhà trường phải kết hợp với gia đình hướng nghiệp cho các em. Đó có phải sự phân luồng? Đó là phân ban chứ không phải phân luồng. Khi không đạt được thì áp lực của gia đình dẫn đến hậu quả không hay. Ông có nhận xét gì về các trường hợp này? Nói riêng trong trường hợp tự tận khi đi thi không đạt đề nghị, nếu xét dưới giác độ cá thể thì: Hành động thi trượt mâu thuẫn với kỳ vọng, tức là sự kỳ vọng quá lớn dẫn đến thất vọng tột độ và dẫn đến tự vẫn.
Có thể đấy cũng là một phản ứng vô vọng do áp lực của gia đình, kiểu như nuôi con như thế, con phải vào đại học, trở thành bác sĩ, kỹ sư.
Nhưng đây lại là một vấn đề khác, nói thì rất dài. Chúng tôi có con số của các nhà tâm lý học ở TP. HCM: Trong tổng số thí sinh thi vào một số trường, chỉ có 25% biết mình nên chọn nghề gì. Có những con số chúng ta không bao giờ đưa: có bao lăm người tốt nghiệp Đại học Y không đi làm tại các tỉnh, mà ở lại Hà Nội, thậm chí làm việc tại các cửa hàng.
Các vị phụ huynh phải hiểu, đánh giá đúng con mình, đừng tạo áp lực. Riêng tỉnh Vĩnh Phúc bắt đầu từ năm ngoái có chủ trương phân luồng: Anh nào đi học nghề thì được cho tiền đi học. Thậm chí có những trường hợp tự vẫn chỉ vì thất vọng.
Xin cảm ơn ông về cuộc nói chuyện. Việc học một ngành, ra làm việc ngành khác, ông có cho rằng “kiểu gì thì có tri thức cũng tốt; tri thức đó sẽ tương trợ cho công việc của người ta dù công việc đó trái với ngành được đào tạo”? Với từng trường hợp cụ thể thì phải nghiên cứu, nhưng nói chung thì không tốt. TSKH Phạm Minh Hạc, nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục.
Ngoài gia đình, còn dư luận tầng lớp nữa, nhất là với những trường hợp được mong học giỏi mà không may thi trượt. Nhiều trường hợp thất vọng, nhưng không đến mức quá lớn.
Phân luồng là luồng này đi học nghề, luồng kia đi ĐH. Tôi biết có người tốt nghiệp Đại học Y ra mở cửa hàng gỗ và họ khích với công việc hiện tại. Từng lớp cần những con người có đạo đức và tay nghề. Nhưng lẽ nào không có biện pháp nào để giảm bớt “bi kịch”? Phải dìm công tác hướng nghiệp ở khối THCS và THPT làm rất kém.
Như thế là không đánh giá đúng được năng lực của mình, trước hết là không hiểu rõ bản thân của mình. Như nước Đức, sau lớp 5 đã phân luồng: đi học để ra nghề hay đi vào một trường trung học để lên ĐH.
Tự vẫn do sức ép Những năm gần đây, cứ vào đợt công bố điểm thi ĐH, không ít thí sinh rơi vào stress vì thi trượt. Thực ra, công tác hướng nghiệp gồm 4 nội dung: Mỗi học sinh phải hiểu đúng năng lực; hiểu được hứng của mình; năng lực, hứng này có đáp ứng đề nghị thị trường lao động không; cảnh ngộ kinh tế gia đình mình như thế nào? Cả 4 điều này chúng ta không nói rõ để từng học sinh, từng gia đình hiểu.
Hướng nghiệp kém Đành rằng việc kỳ vọng vào ĐH là quá lớn, do triết lý “hư văn, khoa cử, quan trường” từ thời phong kiến còn rơi rớt lại - như ông nói.
Còn chúng ta có chủ trương phân ban, nhưng phân theo khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật, khoa học xã hội; do ít người vào học khoa học tầng lớp quá thì lại có một ban chung.
Chúng ta chịu ảnh hưởng từ thời Lý đến hiện tại (hơn 10 thế kỷ) cái “hư văn, khoa cử và quan trường”. Nhiều em còn chịu áp lực từ gia đình, thưa ông? Đúng. Việc phân luồng như nhiều nước thực hiện, chúng ta khó thực hành theo hay sao? Từ năm 1996, tại Hội nghị Trung ương 2, khóa VIII đã đặt ra vấn đề phân luồng trong quyết nghị Trung ương 2 về giáo dục.
Trái ngành là không tốt! Có một số sinh viên thi vào được những trường danh giá, đòi hỏi lực học rất tốt mới thi đỗ, nhưng trong quá trình học lại nản vì mọi thứ không như mình tưởng. Có nước là 40:60, nhưng cốt là 50:50. Lúc đó câu hỏi “dừng lại, hay đi tiếp” cũng rất đau đầu. Bây chừ, số trường nghề quá ít, chúng lại được đôn từ cao đẳng lên ĐH. Ở đây có cả vấn đề không đánh giá đúng mình, không đánh giá đúng ngoại cảnh, sĩ diện một cách hão huyền.
Tỉ dụ ,ở Trung Quốc là 50:50, nghĩa là 50% học hết THCS thì đi học nghề, còn 50% học tiếp để vào ĐH. Tay nghề có thể là công nhân, kỹ sư hay nhà khoa học. Có những em hiểu được mình, nhầm thì sửa. Nhưng từ đó đến nay không ai thực hành.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét