Ngành điện: Cần xem lại cách khác biệt hành xử!

Thích tăng, là tăng! Như vậy, từ ngày 1-8, giá điện bình quân đã tăng lên 1.508,85 đồng/kWh, tăng 5% so với giá bán điện bình quân đang ứng dụng là 1.437 đồng/kWh. Việc giá điện cần phải được điều chỉnh tăng, theo lý giải của cả lãnh đạo Bộ công thương nghiệp và Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ, nguyên nhân chính là bởi, giá bán than cho điện đang thấp hơn các ngành khác, nếu vẫn duy trì tình trạng này thì sẽ dẫn đến việc buôn lậu than một cách tràn lan. Hơn thế, một yếu tố nguy cơ hơn đó là nếu giá điện của Việt Nam thấp, các dự án đầu tư sẽ không thiên về đầu tư công nghệ để tiết kiệm điện và chúng ta sẽ phải gánh một nền sản xuất lạc hậu… Nhấn mạnh thêm về lý do phải tăng giá điện, đại diện Cục Điều tiết Điện lực (Bộ công thương nghiệp) cho rằng, ngoài những yếu tố đầu vào như giá than bán cho điện đã tăng từ 20-4-2013 lên 37-41% cũng như sức ép tăng giá than bán cho điện trong thời kì sắp tới làm tăng uổng mua điện của EVN từ các nhà máy nhiệt điện chạy than khoảng 3000-4000 tỉ đồng, thì tình trạng ngành điện vẫn đang còn lỗ sinh sản kinh doanh điện khoảng 7900 tỉ đồng và lỗ chênh lệch tỉ giá khoảng 15000 tỉ đồng… Như vậy, có thể thấy, việc tăng giá điện là điều tất yếu, và theo như khẳng định của Bộ trưởng Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam, nếu không tăng giá điện, sẽ dẫn đến nhiều bị động, trong đó phải để đến việc "giang san phải gánh một nền kinh tế lạc hậu”. Việc giá điện điều chỉnh tăng đã là điều được dư luận dự đoán, song tăng tới 5% và tăng ở thời điểm này đã gây ra nhiều bức xúc trong dư luận. Tịnh những cái gọi là "kế hoạch, tuyên truyền, lấy ý kiến”… đều đã không được nhà đèn thực hành. Ứng xử độc quyền Trước đến nay lần nào cũng vậy, mỗi lần điện được điều chỉnh tăng giá, là mỗi lần gây những cú sốc trong dư luận. Sốc về tính thời khắc, sốc về mức tăng, và sốc cả về cách hành xử thiếu minh bạch của nhà đèn. Nói về mức tăng 5%, nhiều chuyên gia nhận định, đây là mức tăng cao ở thời khắc nền kinh tế đang phải gánh nhiều khó khăn khi mà sinh sản chưa mấy bình phục, cộng đồng DN cũng đang ở tình trạng khó chồng khó, số lượng DN phá sản vẫn có chiều hướng gia tăng… Bởi vậy, việc điều chỉnh giá điện kiên cố đang gây ra nhiều sức ép cho các DN, nhất là những DN đang khó khăn về đầu ra, tồn kho lớn và tiêu tốn nhiều điện năng như ngành thép, xi măng. Lại đến vấn đề giá điện đối với ngành thép, xi măng. Còn nhớ, cách đây chưa lâu, khi luận bàn về dự thảo biểu giá điện của Bộ Công thương, Bộ đề xuất sẽ tính riêng giá điện cho ngành thép, xi măng, trong đó giá điện đối với ngành này sẽ tăng lên 2-16%, bởi, đây là ngành dùng nhiều công nghệ lạc hậu, tiêu tốn điện năng nhất. Việc tính riêng giá điện cho ngành này sẽ khuyến khích các DN đầu tư đổi mới, sử dụng công nghệ tùng tiệm năng lượng. Đó sẽ là động lực để hướng tới một nền kinh tế phát triển khi dùng công nghệ tiên tiến. Tuy nhiên, việc ngành điện lên tiếng "chỉ trích” ngành thép, xi măng sử dụng công nghệ lạc hậu ngay tức khắc đã bị các DN ngành xi măng "phản pháo” khi đại diện Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho rằng, tăng giá cao hơn cho hai ngành thép, xi măng để đổi mới công nghệ là lý do thiếu thuyết phục, do bản thân ngành điện cũng đang tồn tại rất nhiều nhà máy có công nghệ lạc hậu. Nhắc lại sự việc này để thấy rằng, ngành điện cần phải "xem lại bản thân” trước khi "định tội” của một ai đó. Đó còn chưa kể đến việc, khi trong một môi trường kinh dinh, nếu vẫn còn tình trạng độc quyền thì khó có thể mong muốn có một thị trường điện vận hành một cách minh bạch. Có lẽ, để xóa bỏ thế độc quyền của một lĩnh vực rất mực "bảo thủ” mà như vị Chủ tịch Hiệp hội Năng lượng nhấn rằng ngành điện "độc quyền tự nhiên, độc quyền do lịch sử để lại” vững chắc sẽ còn là một câu chuyện dài ở phía trước. Đã đành, ngành điện phải tăng giá do đầu vào nguyên liệu của sinh sản điện tăng giá; đã đành giá điện thương phẩm của ta thấp hơn so với khu vực; đã đành ngành điện phải sản xuất – kinh dinh có lãi…, nhưng bất ngờ lên giá, lại lên vào lúc kinh tế suy thoái - lại là vấn đề khác. Minh Phương